پروتز متحرک دندان یکی از راهکارهای موثر در بهبود سلامت دهان و دندان و افزایش کیفیت زندگی افرادی است که دندان‌های خود را به دلایل مختلف از دست داده‌اند. این نوع پروتزها، که به راحتی قابل جابجایی و تمیز کردن هستند، به عنوان یک گزینه کم هزینه و غیرتهاجمی برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته شناخته می‌شوند. این پروتزها علاوه بر بهبود زیبایی ظاهری، به بهبود عملکرد جویدن و صحبت کردن نیز کمک می‌کنند. در این مقاله، به بررسی انواع پروتزهای متحرک، مزایا و معایب آنها می‌پردازیم.
پروتز متحرک چیست؟
دندان‌ها به دلایل مختلفی دچار آسیب می‌شوند. ممکن است گاهی سطح آسیب آنقدر وسیع باشد که دیگر امکان درمان دندان را نداشته باشیم. در این حالت دندان را می‌کشند. برای جبران دندان‌هایی که به این شکل از دست می‌روند و البته دندان‌هایی که دچار تغییر شکل شده باشند از پروتزهای متحرک استفاده می‌کنند. این پروتزها را می‌توانید به راحتی از دهان خارج کرده و دوباره در دهان بگذارید. این پروتزها هم برای جبران از بین رفتن یک یا دو دندان و هم برای جبران بی دندانی‌های کامل کاربرد دارند. پروتزهایی که به صورت کامل طراحی می‌شوند را عامه مردم به عنوان دندان مصنوعی می‌شناسند. دندانپزشکی درسا، با پرسنل مجرب و امکانات پیشرفته خود انواع درمان‌های دندانپزشکی مثل پروتزهای گوناگون را به مردم ارائه می‌کند.
کاربرد پروتز متحرک
همان طور که گفتیم این پروتزها برای جبران دندان‌های از دست رفته یا تغییر شکل یافته کاربرد دارند.
انواع پروتز متحرک
ویژگی‌های جسمانی و البته نیازهای مختلف و متنوع بیماران باعث شده که دندان پزشکان انواع مختلفی از پروتزها را بسازند و مورد استفاده قرار دهند. اینکه کدام نوع پروتز برای شما مناسب است را به دندان پزشک خود بسپارید. او با بررسی نیازها و ویژگی‌های محیط دهان شما بهترین نوع پروتز را انتخاب می کند.
پروتز کامل دندان
این نوع پروتز برای افرادی که تمامی دندان‌های خود را به طور کامل از دست داده‌اند انتخاب مناسبی است. غالبا پدر بزرگ‌ها و مادر بزرگ‌ها این شرایط را تجربه کرده اند. این روش نسبت به سایر روش‌های دندان پزشکی برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته قیمت بسیار مناسبی دارد. به همین دلیل هنوز هم افراد زیادی استفاده از آن را به سایر روش‌ها ترجیح می‌دهند.
این نوع پروتز در سال‌های اولیه نصب عملکردی عالی دارد اما با گذشت زمان با تحلیل رفتن فک به خوبی در جای خود چفت نمی‌شود و صحبت و جویدن را دچار مشکل می‌کند. از طرفی لبخندی زیبا با دندان‌هایی بدون نقص به فرد هدیه می‌دهد و چهره او را به حالت عادی برمی‌گرداند.
پروتز دندان پارسیل
این نوع پروتز برای جایگزینی دندان‌هایی است که به صورت تکه‌ای از دست رفته‌اند. به طور کلی سه نوع پروتز پارسیل داریم:
- اولی پروتز تمام اکریل است که به صورت موقت برای جایگزینی دندان استفاده میشود تا راه حل اصلی کامل شود
- دومی پروتز کرم کبالت است. این پروتز بیشتر برای افرادی مناسب است که دندان‌های عقبی خود را از دست داده‌اند
- سومی پروتز felexite است. در دو نوع پروتز دیگر برای ثابت ماندن دندان‌ها از گیره‌های فلزی استفاده میشود ولی در این مدل از گیره‌هایی که رنگی شبیه دندان دارند استفاده شده است
استفاده از پروتزهای پارسیل مزایای زیادی دارد مثل اینکه جای گذاری این پروتز هیچ آسیبی به دندان‌های دیگر وارد نمی‌کند. یا اینکه هیچ جراحی برای جای گذاری دندان انجام نمی‌شود. البته در مقابل معایبی نیز دارد مثل اینکه عادت کردن به این نوع پروتز سخت تر و طولانی تر از پروتزهای دیگر است. قطعات فلزی پروتز که روی دندان‌ها قرار می‌گیرند هم روی زیبایی فرد تاثیر دارند و هم در صورت عدم رعایت بهداشت باعث پوسیدگی دندان‌ها می‌شوند.
پروتز دندان اوردنچر
پروتز دندان اوردنچر شباهت زیادی به پروتز ثابت دارد. به این صورت که یک دست کامل دندان روی دو یا چند پایه فلزی مثل پایه ایمپلنت قرار می‌گیرد. این پروتز مانند ایمپلنت به طور ثابت قرار نمی‌گیرد، اما به اندازه پروتزهای متحرک هم جابجا نمی‌شود. درواقع مشکل لق بودن پروتز متحرک را حل کرده است.
استفاده از پروتز اوردنچر نیز مزایای زیادی به همراه دارد. از آنجایی که به کمک پایه درون فک قرار می‌گیرد استحکام بیشتری نسبت به دندان‌های معمولی دارد. همچنین جویدن غذا و صحبت کردن را ساده‌تر می‌کند. این نوع پروتز از تحلیل رفتن استخوان فک جلوگیری کرده و ساختار چهره افراد را حفظ می‌کند.
بزرگ‌ترین عیب این نوع پروتز این است که مانند دندان مصنوعی‌ها باید هنگام خواب آن را از دهان خود خارج کنید و در درون آب نمک قرار دهید. این مسئله برای افراد ممکن است کمی خسته کننده باشد.
پروتز ایمپلنتی
پروتزهای ایمپلنتی مثل پروتزهای اوردنچر با پایه به فک بیمار متصل می‌شوند. با این تفاوت که در پروتز اوردنچر، یک دست دندان کامل بر روی چند پایه ایمپلنت سوار می شود اما در پروتز ایمپلنتی تک تک دندان ها به صورت جداگانه با پایه در فک قرار می گیرند. انتخاب چنین پروتزی تا مدت‌های طولانی شما را از درمان‌های دندانپزشکی مختلف مانند درمان ریشه دندان در مشهد بی نیاز می‌کند.
مواد سازنده پروتز متحرک چیست؟
مواد مختلفی در فرآیند ساخت پروتزها استفاده می‌شوند و بسته به نوع پروتز مواد مصرفی در آن نیز با نوع دیگر تفاوت دارند. پروتزهای پارسیل با آکریل ساخته می‌شوند. البته آلیاژ‌های فلزی شامل کرم و کبالت نیز در پروتزها استفاده می‌شوند. در بعضی مدل‌های پروتز نیز به جای فلز برای گیره‌ها از felexite استفاده می‌کنند.
پروتز متحرک چگونه انجام می شود؟
به طور کلی فرآیند ساخت پروتزها و نصب آنها چندین هفته به طول می انجامد. ابتدا باید وضعیت فک بیمار بررسی شود و سپس تولید پروتز آغاز میشود. مراحل این کار عبارتند از:
- معاینه اولیه: در این مرحله متخصص وضعیت فک و لثه‌های بیمار، شکل قرار گرفتن آنها روی همدیگر، فاصله‌ای که با هم دارند و… را مورد بررسی قرار می‌دهد
- قالب گیری: پس از تکمیل معاینات متخصص از فک بیمار با موادی که مثل موم شکل پذیری دارند، قالب گیری می‌کند
- ساخته شدن پروتز: در این مرحله با توجه به نیاز بیمار، نوع پروتزی که مناسب است برای او ساخته می شود
- کارهای پس از نصب: پس از آماده شدن پروتز و قرار دادن آن در فک بیمار، در مرحله بعدی متخصص کارهایی که لازم است تا بیمار آسیب نبیند را انجام می‌دهد.
مزایای پروتز متحرک دندان
پروتزهای دندانی متحرک مزایای زیادی برای افراد به ارمغان آورده‌اند. در ادامه مهم‌ترین مزایای این پروتزها را برای شما بیان می‌کنیم.
- داشتن عملکردی عالی و طبیعی مثل دندان‌های طبیعی
- راحتی فرد در تکلم و ادای کلمات
- توانایی جویدن انواع مختلف مواد خوراکی
- سهولت در نگهداری و شستشوی پروتزها
- افزایش زیبایی لبخند و چهره افراد
- جلوگیری از تحلیل رفتن استخوان فک در غیاب دندان
- بالا رفتن کیفیت سبک زندگی و در نهایت افزایش امید به زندگی
معایب پروتز متحرک دندان
مشکلات پروتز دندان متحرک چیست؟ هیچ عارضه خطرناکی در نتیجه استفاده از پروتزهای متحرک ایجاد نمی‌شود اما در ماه نخستین استفاده از این پروتز ناخوشایندی‌هایی برای بیمار ایجاد میشود. گاهی اوقات می‌توان علت لق شدن دندان‌های افراد را استفاده از انواع پروتزهای دندانی دانست. البته این مشکل موقتی است و پس از مدتی استفاده از پروتزها برطرف میشود.
- احساس ناخوشایند از وجود جسمی خارجی در محیط دهان
- وجود مشکلاتی در تکلم و حس چشایی بیمار به دلیل محل قرار گیری پروتز
- ایجاد شدن عفونت‌های دهان و دندان به دلیل بهداشت ضعیف
مراقبت از پروتز متحرک دندان
مراقبت درست از پروتزها علاوه بر زیبایی، ماندگاری و عملکرد این پروتزها را بیشتر و بهتر می‌کند. این مراقبت‌ها هم جلوی تغییر رنگ دندان‌ها می‌گیرد و هم آنها را از آسیب حفظ می‌کند. علت درد دندان بعد از روکش دندان می‌تواند عدم رعایت این نکات مراقبتی باشد. مهم ترین نکات مراقبتی عبارتند از:
- شستشوی کامل پروتزها و مسواک زدن به صورت دو بار در طول روز
- خارج کردن پروتز کامل هنگام خواب در ماه‌های نخستین. اینکار برای جلوگیری از ایجاد حساسیت است
- استفاده از مسواک مخصوص پروتزهای دندانی
- قرار دادن پروتز درون آب نمک هنگام خارج کردن آن از دهان
- هفته‌ای یک یا دو بار استفاده از شوینده‌های مخصوص پروتزهای دندانی
دوام پروتز متحرک دندان چقدر است؟
پروتزهای متحرک دندانی جزو دندان‌های دائمی محسوب می شوند. به این صورت که ابتدا به دلیل عادت نداشتن به وجود آنها کمی احساس ناخوشایند خواهید داشت اما به مرور زمان به آنها عادت می‌کنید. همچنین رعایت بهداشت و سایر نکات مراقبتی این پروتزها به ما کمک می کند عمر پروتز را بیشتر کنیم. در صورت اعمال روش‌های نگهداری و مراقبت درست از پروتزهای دندانی می توانید در تمام طول خود از پروتز متحرک خود استفاده کنید. اکثر افرادی که از پروتزهای متحرک استفاده می‌کنند تا سالیان سال بدون هیچ مشکلی از پروتز خود استفاده می‌کنند.
هزینه پروتز متحرک دندان چقدر است؟
نوع پروتز متحرک استفاده شده برای فرد، شرایط دهان و دندان بیمار، محل کلینیک، توانایی‌های متخصص، کیفیت مواد مورد استفاده برای ساخت پروتزها و… از جمله مسائلی‌اند که تعیین کننده هزینه پروتز متحرک دندان هستند. به همین دلیل نمی‌توانیم مبلغ واحدی را برای تمامی افراد مشخص کنیم. به طور کلی برای هیچ یک از درمان‌های دندانپزشکی از جمله درمان ریشه دندان نمی‌توانیم مبلغی یکسان برای تمام پزشکان مشخص کنیم.
سخن آخر
پروتز متحرک دندان یکی از روش‌های موثر برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته است که به بهبود عملکرد جویدن، تکلم و ظاهر لبخند کمک می‌کند. این پروتزها که شامل دست‌دندان کامل و جزئی هستند، به راحتی در دهان قرار گرفته و قابل برداشتن و تمیز کردن هستند. پروتزهای متحرک با استفاده از مواد با کیفیت و رعایت نکات بهداشتی، می‌توانند راحتی و کارایی بالایی را برای بیماران فراهم کنند. همچنین، مراجعه منظم به دندان‌پزشک برای تنظیم و نگهداری پروتزها ضروری است تا از مشکلات احتمالی جلوگیری شود و عملکرد بهینه پروتزها حفظ گردد.
سوالات متداول
پروتز متحرک دندان چیست و چه تفاوتی با پروتز ثابت دارد؟
پروتزهای متحرک به راحتی توسط بیمار قابل جابجایی و تمیز کردن هستند. تفاوت اصلی آن با پروتز ثابت در این است که پروتز ثابت به دندان‌های مجاور یا به ایمپلنت‌های دندانی متصل میشود و قابل جابجایی نیست، در حالی که پروتز متحرک به راحتی از دهان خارج میشود.
آیا پس از خارج کردن پروتز متحرک باید آن را مرطوب نگه داریم؟
بله بهتر است پروتز خود را پس از خارج کردن از محیط دهان درون آب نمک قرار دهید.
از پروتز متحرک برای جبران بی دندانی کامل استفاده میشود؟
بله یکی از رایج ترین راهها برای جبران بی دندانی کامل استفاده از پروتزهای متحرک دندانی یا دندان مصنوعی است.
9 Responses
خیلی مقاله خوبی بود، کامل و جامع همه چیز رو توضیح داده بود. به نظرم استفاده از پروتز متحرک برای کسایی که نمی‌خوان هزینه زیادی کنن یا عمل جراحی انجام بدن، انتخاب عالی‌ایه. فقط باید خوب ازشون مراقبت کنیم تا دوام بیشتری داشته باشن. دندان مصنوعی بابابزرگم خیلی قدیمی بود و اذیتش می‌کرد، حتما باید این روش‌های جدیدتر رو بررسی کنیم. 😁
پروتز متحرک واقعا یه گزینه خوب برای افرادیه که دندون‌های خودشونو از دست دادن. خیلی‌ها ممکنه فکر کنن پروتز متحرک راحت نیست یا طبیعی به نظر نمیاد، اما وقتی استفاده کنی، متوجه می‌شی که نه تنها عملکرد خوبی داره بلکه از لحاظ زیبایی هم خیلی تاثیر گذاره. من خودم چند وقتی هست از پروتز استفاده می‌کنم و مشکلاتی که تو این مقاله اشاره شده مثل حساسیت یا عادت کردن به پروتز، با گذشت زمان حل میشه. پیشنهاد می‌کنم اگه دنبال راهی برای جایگزینی دندون‌های از دست رفته هستید، این گزینه رو امتحان کنید. فقط حواستون باشه که مراقبت درست از پروتز خیلی مهمه تا عمرش طولانی بشه!
مقاله خیلی خوبی بود! فقط یه سوال داشتم، آیا پروتزهای متحرک دندانی برای همه افراد مناسب هستند؟ یعنی مثلا برای کسانی که لثه‌های حساسی دارن یا مشکلات دیگه‌ای دارن، میشه از این پروتزها استفاده کرد؟
ممنون میشم اگه بیشتر توضیح بدید.
پروتز متحرک دندان برای افرادی که همه دندون‌هاشون رو از دست دادن عالیه، ولی من شنیدم که بعد از مدتی ممکنه مشکلاتی مثل لق شدن یا اذیت کردن در زمان صحبت کردن پیش بیاد. آیا این مشکلات واقعا پیش میاد یا با مراقبت درست میشه ازش جلوگیری کرد؟ لطفا بیشتر توضیح بدید.
مقاله خیلی مفیدی بود. سوالی داشتم، آیا پروتز متحرک برای کسانی که دندان‌های عقبیشون رو از دست دادن هم مناسب هست؟ یا اینکه فقط برای افرادی که تمام دندون‌هاشون رو از دست دادن، بهتره؟ چون من خودم فقط چند تا دندان عقب رو از دست دادم و هنوز مردد هستم که پروتز متحرک برام گزینه مناسبی باشه یا نه. مرسی از توضیحات خوبتون!
مقاله خیلی کامل بود، ولی یه سوال داشتم. آیا پروتزهای متحرک دندان برای افرادی که دچار حساسیت لثه یا مشکلات دیگه مثل خشکی دهان هستند، هم مناسب هستن؟ چون خیلی‌ها این مشکلات رو دارن و ممکنه پروتز براشون اذیت کننده باشه.
خیلی مقاله خوبی بود. من همیشه فکر می‌کردم پروتزهای متحرک فقط برای کسانیه که هیچ دندونی ندارن، اما به نظر می‌رسه برای کسانی که دندان‌های چند تا چند تا از دست دادن هم مناسبه. فقط یه سوال دارم، آیا پروتزهای متحرک برای افرادی که دندان‌های عقبیشون رو از دست دادن بهتره یا اینکه برای افرادی که جلوی دندون‌هاشون رو از دست دادن، فرق می‌کنه؟ ممنون میشم اگه توضیح بدید.
مقاله خیلی خوب و مفیدی بود، واقعاً کمک کرد تا بهتر با پروتزهای متحرک آشنا بشم. فقط یه سوال دارم، پروتزهای متحرک رو برای افرادی که لثه‌هاشون حساس هست یا دچار مشکلات دیگه‌ای مثل عفونت لثه می‌شن، چطور میشه استفاده کرد؟ آیا مشکلی پیش نمیاد؟ من نگران این هستم که بعد از استفاده اذیت بشم. 🤔
خیلی از توضیحاتتون مفید بود! من همیشه فکر می‌کردم پروتزهای متحرک فقط برای افرادی که دندان‌های زیادی رو از دست دادن استفاده میشه، ولی حالا متوجه شدم که برای افرادی که حتی یک یا دو دندان از دست دادن هم خیلی خوب جواب می‌ده. نکاتی که در مورد مراقبت از پروتز گفتید خیلی برام مفید بود چون خیلی وقت‌ها در مورد چطور تمیز کردن و نگهداری از پروتزها سردرگم می‌شدم. واقعا از اینکه جزئیات رو به این دقت توضیح دادید، سپاسگزارم.