دندان‌ها نقش مهمی در زیبایی چهره انسان‌ها دارند. به همین دلیل سلامتی آنها اهمیت زیادی دارد. هزینه درمان‌های مخصوص دندانپزشکی بسیار زیاد است و این مسئله نیز بر اهمیت حفظ سلامتی دندان‌ها می‌افزاید. با اینکه مسواک زدن نقش زیادی در حفظ بهداشت و سلامتی دندان‌ها دارد اما دندانپزشکان اعلام کرده‌اند که بیش از 90 درصد مردم یا کلا مسواک نمی‌زنند یا به روش درست مسواک نمی‌زنند. در این مقاله درباره روش صحیح استفاده از مسواک و تمامی نکاتی که در این مسئله باید رعایت کنید صحبت می‌کنیم.
آموزش صحیح مسواک زدن مرحله به مرحله
به کار بردن روش صحیح مسواک زدن نه تنها سلامت دندان‌ها بلکه سلامت لثه‌ها را نیز حفظ می‌کند. تحقیقات انجمن دندانپزشکی آمریکا ثابت کرده 2 مرتبه مسواک زدن در طول روز برای نگهداری صحیح دندان و حفظ بهداشت بهداشت آنها کافی است. توجه داشته باشید در تمام این مراحل چرخش مسواک باید در جهت حرکت عقربه‌های ساعت باشد. در ادامه مراحل مسواک زدن را به طور کامل برای شما توضیح می‌دهیم.
- مرحله اول، مسواک خودتان را آماده کنید: ابتدا باید مسواک خود را با آب کمی مرطوب کنید و بعد از آن با لایه نازکی از خمیر دندان روی آن را بپوشانید. توجه داشته باشید که حتما از مسواک‌های نرم و خمیر دندان‌های حاوی فلوراید استفاده کنید.
- مرحله دوم، مسواک زدن را از دندان‌های عقبی آغاز کنید: بهتر است کار مسواک زدن را از تمیز کردن دندان‌های عقبی آغاز کنید. به این صورت که مسواک را با زاویه 45 درجه بگیرید و به صورت دورانی به سمت لثه روی دندان‌ها بکشید. همین مراحل را برای دندان‌های سمت دیگر نیز انجام دهید.
- مرحله سوم، سطوح دیگر دندان‌های خود را مسواک کنید: پس از کامل کردن مرحله قبلی سطوح دیگر دندان‌ها را نیز تمیز کنید. سپس دندان‌های فک پائین را نیز به همین ترتیب مسواک کنید.
- مرحله چهارم، قسمت پشتی دندان‌های جلویی را مسواک کنید: در این مرحله با کمک قسمت سر مسواک، سطح پشتی دندان‌های جلویی خود را مسواک کنید. به این صورت که مسواک را به سمت خط لثه ببرید و عقب بکشید. اینکار را 2 یا 3 مرتبه تکرار کنید تا پشت دندان‌ها نیز از مواد غذایی پاک شود.
- مرحله پنجم، قسمت پشتی دندان‌های پائینی را مسواک کنید: در این مرحله همان کاری که در مرحله چهارم انجام داده‌اید را برای فک پائین تکرار کنید.
- مرحله ششم، سطح جونده دندان‌ها مسواک شود: در این مرحله از مسواک زدن، سطح جونده یا سطح فوقانی دندان‌های فک بالا و پائین را تمیز می‌کنیم. سطح جونده دندان‌ها پستی و بلندی‌های زیادی دارد که مکان خوبی برای جمع شدن مواد غذایی هستند.
- مرحله هفتم، زبان و گونه های خود را نیز مسواک بزنید: محیط داخلی دهان تنها شامل دندان‌ها نمی‌شود و زبان و قسمت داخلی گونه‌ها نیز با مواد غذایی برخورد مستقیم دارند. به همین دلیل باید آنها را نیز تمیز کنیم تا از بوی بد دهان جلوگیری شود. توجه داشته باشید که زبان را مستقیما با مسواک تمیز کنید سپس با حرکات زبان قسمت‌های داخلی گونه و سقف دهان را تمیز کنید.
- مرحله هشتم، آبکشی دهان: در این مرحله خمیر دندان از روی دندان‌ها شسته می‌شود. توجه داشته باشید که کف به دست آمده از خمیر دندان نباید در دهان شما باقی بماند.
عوارض استفاده نادرست از مسواک
مسواک زدن و نخ دندان کشیدن بهترین کارها برای حفظ بهداشت و سلامتی دندان‌های ما هستند. اگر روش صحیح تمیز کردن دندان‌ها با مسواک را رعایت نکنید، نه تنها سودی نمی‌برید بلکه دندان‌ها آسیب دیده و ممکن است به عصب کشی دندان نیاز پیدا کنید.
- فرچه مسواک را باید با زاویه 45 و به آرامی به روی دندان‌ها بکشید
- سعی کنید از مسواک‌هایی با پرزهای نرم استفاده کنید
- دقت داشته باشید که هر چند ماه یکبار مسواک خود را تعویض کنید
- خمیر دندان‌های ساینده‌ای مثل خمیر دندان‌های ضد جرم و سفید کننده را به صورت روزانه استفاده نکنید
- پس از هر وعده غذایی بلافاصله مسواک نزنید و حداقل 45 دقیقه صبر کنید.
نحوه مسواک زدن در کودکان
معمولا والدین درباره بچه‌ها با سوال چگونه مسواک بزنیم مواجه می‌شوند. مسواک زدن در کودکان بسته به محدوده سنی آنها نکات خاص خود را دارد. با این حال بعضی مسائل برای همه محدوده‌های سنی کودکان رعایت می‌شود مثل ایستادن پدر یا مادر در پشت سر کودک برای مسواک زدن. در ادامه نکات خاص هر محدوده سنی را به صورت جداگانه برای شما توضیح خواهیم داد. در صورت رعایت نکات دندان‌های کودک سالم‌تر شده و از آسیب به ریشه آنها جلوگیری می‌شود. این موضوع می‌تواند نیاز به درمان ریشه دندان را در سنین بالاتر از بین ببرد.
- تمیز کردن دندان‌ها و لثه کودکان زیر یکسال : برای این کودکان محصولی به نام مسواک انگشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد که کمی شبیه مسواک معمولی است. استفاده از مسواک انگشتی به این صورت است که پدر یا مادر مسواک را در انگشت خود می‌گذارد و به آرامی فرچه‌های آن را به لثه‌ها و دندان‌های کودک می‌مالد. اگر دسترسی به مسواک انگشتی نداشتید نگران نباشید می‌توانید تکه‌ای گاز استریل به دور انگشت خود بپیچید و دهان کودک را تمیز کنید. بهترین زمان برای مسواک زدن این کودکان بعد از اولین و آخرین وعده غذایی آنها در طول روز است.
- مسواک زدن برای کودکان بین یک تا دو سال: طبق توصیه دندانپزشکان بهتر است در این سن کودک را با مسواک آشنا و از خمیر دندان مخصوص کودکان به اندازه یک دانه برنج استفاده کنید. مسواک باید به صورت افقی روی دندان‌ها قرار گیرد و به جلو و عقب کشیده شود.
- مسواک زدن برای کودکان بین سه تا پنج سال: برای کودکانی در این محدوده سنی می‌توانید از خمیر دندان کودکان به اندازه یک دانه نخود استفاده کنید و همچنان مسواک را به صورت افقی به دندان‌ها بکشید. توجه کنید که حتما پدر یا مادر پشت سر کودک بایستد و به آرامی و بدون خشونت برای او مسواک بزند.
- مسواک کردن دندان‌های کودک شش تا هشت سال: مقدار خمیر دندان مجاز برای این کودکان به اندازه یک دانه لوبیا است و می‌توانید از خمیر دندان‌های حاوی فلوراید نیز استفاده کنید. معمولا کودکان از این سن دیگر خودشان می‌توانند مسواک بزنند و نیازی به دخالت والدین نیست. سایر نکات مسواک زدن صحیح نیز مثل مسواک زدن افراد بالغ است
مسواک برقی بهتر است یا مسواک معمولی؟
در استفاده از مسواک‌های برقی مزیت‌های زیادی وجود دارد که راحتی، سرعت بیشتر و عدم نیاز به تکنیک مسواک زدن را برای ما به ارمغان می‌آورد. در مسواک‌های برقی می‌توانید سری مسواک را تعویض کنید تا تمامی اعضای خانواده از یک دستگاه استفاده کنند. البته برای محیط‌های خارج از منزل بهتر است یک مسواک معمولی به همراه داشته باشید. به طور کلی با مقایسه عملکرد این دو مسواک نتیجه گرفته شده است که مسواک برقی در از بین بردن پلاک‌های دندانی عملکرد بسیار موثرتری داشته است. برای افرادی که ارتودنسی یا ایمپلنت دندان دارند نیز استفاده از مسواک برقی مزایای بیشتری دارد.
نکات مهم نحوه انتخاب بهترین نوع مسواک
دو ویژگی مهم وجود دارد که هنگام خرید مسواک باید مورد توجه قرار دهید تا مناسب ترین مسواک را برای خود تهیه کنید.
- اندازه مسواک: اندازه مسواک از نکات مهم هنگام خرید مسواک است. برای بیشتر افراد مسواک‌هایی که سر آنها تقریبا یک سانتی متر در دو و نیم سانتی متر طول دارد انتخابی مناسب است. البته مسواک‌های بزرگتری نیز در بازار وجود دارد اما استفاده از آنها کمی سخت است. طول دسته مسواک نیز مهم است و باید طوری باشد که بتوانید به راحتی آن را در دست بگیرید و مسواک بزنید
- نوع پرز فرچه مسواک: توصیه می‌شود برای حفظ سلامت دندان‌ها و لثه از مسواک‌هایی که پرزهای نرمی دارند استفاده کنید. برای احتیاط بیشتر سعی کنید مسواکی بخرید که سر پرزهای آن دایره شکل باشد.
چه زمانی باید مسواک عوض کنیم؟
به طور متوسط هر مسواک باید تنها بین 90 تا 120 روز مورد استفاده قرار گیرد. اگر نمی‌دانید دقیقا چه زمانی مسواک را خریده‌اید نگران نباشید زیرا اگر پرزهای مسواک تغییر رنگ داده‌اند یا خم شده‌اند به اندازه‌ای که دیگر سر پرزها به دندان برخورد نمی‌کند، عمر مسواک به پایان رسیده است.
اشتباهاتی که افراد در مسواک زدن انجام می‌دهند؟
مسواک زدن بلافاصله پس از صرف غذا، استفاده از مسواک‌های زبر، خشن مسواک زدن، بیش از حد آب کشیدن دهان پس از مسواک، منظم عوض نکردن مسواک، بیش از حد مسواک زدن، تمیز نکردن زبان و گونه‌ها، نخ دندان نکشیدن یا بیش از حد کشیدن و… از جمله رایج ترین اشتباهات مردم در مسواک زدن هستند. اگر دندان‌های شما با مسواک نزدن یا مسواک زدن نادرست، دچار آسیب شوند، باید برای درمان به دندانپزشک مراجعه کنید. دندان پزشکی درسا از کلینیک‌های معتبر در شهر مشهد است که خدمات مختلفی در زمینه دهان و دندان ارائه می‌دهد.
سخن آخر
مسواک زدن صحیح یکی از مهم‌ترین عادت‌های بهداشتی است که تاثیر زیادی در حفظ سلامت دهان و دندان دارد. برای انجام این کار به بهترین شکل، باید از مسواک و خمیردندان مناسب استفاده کنید و حداقل دو بار در روز، به ویژه بعد از وعده‌های غذایی، مسواک بزنید. روش صحیح مسواک زدن، شامل حرکت‌های دورانی ملایم روی تمامی سطوح دندان‌ها و لثه‌ها است. همچنین، توجه به زمان مسواک زدن (حدود دو دقیقه) و تعویض مسواک هر سه ماه یک بار نیز بسیار مهم است. با رعایت این نکات می‌توانید از پوسیدگی دندان، بیماری‌های لثه و سایر مشکلات دهان و دندان جلوگیری کنید و از لبخندی سالم و زیبا بهره‌مند شوید.
سوالات متداول
برای کودکان دو ساله می‌توانیم از مسواک استفاده کنیم؟
مسواک انگشتی، مناسب ترین مسواک برای آنها است.
از مسواکی که پرزهای آن خم شده‌اند همچنان می‌توانیم استفاده کنیم؟
خیر. این مسواک دیگر عمرش به پایان رسیده
معمولا مردم چه سایز مسواکی خریداری کنند؟
معمولا مسواکی که سر آن یک سانتی متر در دو و نیم سانتی متر باشد را خریداری کنند.
8 Responses
واقعا مسواک زدن یکی از ساده‌ترین و البته مهم‌ترین کارهای روزانه‌اس که می‌تونه خیلی تاثیرگذار باشه. خیلی از ما ممکنه فکر کنیم که فقط مسواک زدن کافیه، ولی وقتی به روش درست مسواک زدن توجه کنیم، می‌بینیم که چقدر می‌تونه تاثیر بیشتری داشته باشه. مثلاً وقتی زاویه و نوع حرکت مسواک رو درست انجام بدیم، دندون‌ها و لثه‌ها سالم‌تر می‌مونن. به نظرم این نکات برای همه ضروریه، مخصوصاً برای بچه‌ها که باید از همون کوچیکی با این اصول آشنا بشن. مسواک برقی هم که دیگه یه داستان جدیده و واقعا راحت‌تر میشه باهاش دندان‌ها رو تمیز کرد. از همه مهم‌تر اینکه مسواک رو به موقع عوض کنیم و حواسمون به سایز و پرزهای مسواک هم باشه! 😁
کاملاً درست گفتید! مسواک زدن نه‌تنها برای دندان‌ها، بلکه برای لثه‌ها و حتی زبان هم مهمه. خیلی خوب بود که روش‌های دقیق مسواک زدن رو مرحله به مرحله توضیح دادید. مثلاً من همیشه فکر می‌کردم که مسواک زدن فقط به دندان‌ها محدود میشه، اما حالا متوجه شدم که تمیز کردن زبان و داخل گونه‌ها هم به همین اندازه اهمیت داره. همچنین نکاتی که در مورد استفاده از مسواک برقی گفتید واقعا مفید بود. من خودم همیشه مسواک معمولی استفاده می‌کنم، اما حالا فکر می‌کنم که برای حذف پلاک‌ها و راحتی بیشتر، باید مسواک برقی رو امتحان کنم.
پیشنهاد می‌کنم حتماً به تعویض منظم مسواک‌ها هم توجه کنیم. چون واقعا اهمیت داره که مسواک فرسوده نباشه. اگه بخواید یه روش ساده برای یادآوری تعویض مسواک پیدا کنید، می‌تونید از یک تقویم استفاده کنید و هر سه ماه یکبار یادآوری کنید که وقت عوض کردن مسواکه.
خیلی مفصل توضیح دادید، اما سوالی که دارم اینه که وقتی مسواک رو عوض می‌کنیم، واقعا باید هر 3 ماه یه بار باشه یا بسته به نوع مسواک میشه بیشتر هم استفاده کرد؟ مثلاً اگه مسواک هنوز خراب نشده، میشه بیشتر استفاده کرد؟ ممنون میشم راهنمایی کنید!
مطلب خیلی مفیدی بود! فقط یه سوال داشتم، برای بچه‌های زیر 3 سال که هنوز قادر به مسواک زدن به تنهایی نیستند، آیا باید حتما از مسواک انگشتی استفاده کنیم یا مسواک معمولی هم می‌تونه موثر باشه؟
ممنون از توضیحات خوبتون.
سلام، خیلی عالی بود که به روش‌های دقیق مسواک زدن اشاره کردید! من همیشه می‌دونستم مسواک زدن مهمه ولی این نکات رو اصلاً نمی‌دونستم. یکی از سوالات من اینه که آیا برای دندان‌های حساس هم مسواک خاصی باید استفاده کنیم یا همون مسواک نرم کافیه؟ و اینکه برای مسواک زدن در کودکان زیر سه سال، آیا باید همیشه از مسواک انگشتی استفاده کنیم یا مسواک معمولی هم جواب می‌ده؟ ممنون میشم اگر راهنمایی کنید!
خیلی خوب بود این مقاله، واقعاً نکات مفیدی داشت. مخصوصاً بخش‌هایی که مربوط به مسواک زدن درست و نگهداری از مسواک بود. یه سوال داشتم، مسواک برقی برای دندان‌هایی که حساس هستن، خیلی بهتر از مسواک معمولی هست یا نه؟ چون من خودم همیشه مسواک معمولی استفاده می‌کنم ولی می‌ترسم مسواک برقی برای دندان‌های حساس دردناک باشه. ممنون میشم اگه راهنمایی کنید
مقاله خیلی مفیدی بود! من همیشه مشکل داشتم که دقیقا چطور باید مسواک بزنم که به دندان‌ها و لثه‌ها آسیب نزنم. به نظرم مسواک زدن صحیح خیلی مهمه، چون حتی با رعایت همه نکات ممکنه باز هم مشکلاتی پیش بیاد. سوالی که داشتم اینه که اگر مسواک برقی بهتر از معمولیه، آیا برای همه نوع دندان‌ها هم مناسبه؟ مثلا برای دندان‌هایی که حساس‌تر هستند، میشه از مسواک برقی استفاده کرد یا باید مسواک معمولی رو ترجیح داد؟
ممنون از پاسخ‌هاتون!
بسیار مفید و جامع بود! بعد از خواندن این مقاله متوجه شدم که خیلی از اشتباهات ساده‌ای که قبلاً انجام می‌دادم در مسواک زدن، می‌تونن به دندان‌ها آسیب بزنند. من همیشه از مسواک‌های زبر استفاده می‌کردم و الآن متوجه شدم که باید از مسواک‌های نرم استفاده کنم. همچنین، ایده جالبی بود که بعد از هر وعده غذایی باید حداقل 45 دقیقه صبر کنم تا مسواک بزنم. این اطلاعات قطعاً به سلامت دندان‌هایم کمک خواهد کرد. ممنون از کلینیک دندانپزشکی درسا برای اشتراک این مقاله مفید!