چرا همیشه دهانم مزه تلخی میدهد؟ این سوالی بود که یکی از مراجعهکنندگان چند وقت پیش از بنده پرسید. در واقع این مشکل را بسیاری از افراد ممکن است، در طول زندگی خود به دلایل مختلف تجربه کنند. این حس ناخوشایند، ممکن است ناشی از عوامل سادهای مثل مصرف برخی غذاها یا داروها باشد یا نشانهای از یک مشکل جدیتر در بدن باشد.
علت آن هرچه که باشد، باید به سرعت پیدا و رفع شود. در این مقاله ما به بررسی دلایل تلخی دهان در مردان و زنان خواهیم پرداخت و شما را با راهکارهای درمان موثر آن آشنا خواهیم کرد. پس اگر میخواهید بدانید علت تلخی دهان چیه با ما تا انتهای این مقاله همراه بمانید.
تلخی دهان چیست؟
تلخی دهان به حالتی اطلاق میشود که فرد به طور مداوم یا موقتی، حس ناخوشایندی از تلخی را در دهان خود تجربه میکند. این وضعیت ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شده باشد و میتواند در طول روز یا فقط در برخی مواقع خاص حس شود.
مشکلات گوارشی، بهداشتی، مصرف برخی داروهای خاص، تغییرات هورمونی، مشکلات مربوط به سلامت دهان و دندان یا حتی مشکلات روانی میتوانند بر روی طعم بد دهان موثر باشند. البته ممکن است به شکل موقت پس از خوردن غذاهای تلخ یا مصرف دخانیات نیز رخ دهد، اما اگر این حس به صورت دائمی یا مکرر تجربه شود، میتواند نشاندهنده وجود یک مشکل اساسیتر باشد.
علائم تلخی دهان
بدمزه شدن دهان علائم بسیار زیادی دارد که از مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
احساس مزه تلخ در دهان
در این حالت فرد در دهان خود به صورت مداوم یا متناوب مزه تلخ را احساس میکند. این حس میتواند لذت غذا خوردن را کاهش دهد و حتی در برخی موارد به کاهش اشتها منجر شود.
خونریزی لثه و دهان
وجود خونریزی در لثهها و دهان میتواند نشانهای از بیماریهای لثه مانند ژنژیویت یا پریودنتیت باشد. این مشکلات میتوانند باعث ایجاد طعم تلخ یا فلزی در دهان شوند و معمولاً با علائم دیگری مانند تورم، قرمزی و حساسیت لثهها همراه هستند.
احساس طعم فلز در دهان
احساس طعم فلزی در دهان نیز توسط بسیاری از افراد گزارش شده است. این موضوع میتواند ناشی از مصرف برخی داروها یا مشکلات سلامتی مانند کمبود ویتامینها و مواد معدنی باشد.
ترشح بیش از حد بزاق و تلخی دهان
ترشح بزاق بیش از حد معمول میتواند به دلیل مشکلات گوارشی، مصرف برخی داروهای خاص یا عفونتهای دهانی باشد. این ترشح بیش از حد ممکن است با تلخ و بدمزه شدن دهان همراه باشد.
گرفتگی بینی و سینوسها
گرفتگی سینوسها و بینی به دلیل عفونتهای سینوسی یا آلرژیها در نهایت میتواند به تغییر طعم در دهان منجر شود. زمانی که سینوسها مسدود میشوند، ممکن است ترشحات به پشت حلق برسند و باعث ایجاد طعم تلخ در دهان شوند.
بوی بد دهان و تلخی دهان
بدبویی دهان یا هالیتوز میتواند ناشی از بهداشت دهان، مشکلات گوارشی، عفونتهای دهانی و غیره باشد. این مشکل نیز میتواند با بدمزه شدن دهان همراه شود و نشاندهنده وجود باکتریها و عفونتها در دهان است. وجود باکتری و عفونت در دهان منجر به تولید ترکیبات بدبو و طعم تلخ میشوند.
علت تلخی دهان چیست؟
دلایل تلخی دهان بسیار متنوع هستند و این عارضه میتواند به دلایل مختلفی رخ دهد. از مهمترین علت تلخ شدن دهان میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
خشکی دهان
خشکی دهان یا زروستومیا (xerostomia) معمولا به دلیل کاهش تولید بزاق در بدن رخ میدهد. بزاق نقش مهمی در شستن ذرات غذا و باکتریها از دهان دارد. کاهش بزاق میتواند باعث بدمزه شدن دهان شود و ممکن است ناشی از عوامل مختلفی از جمله مشکلات غدد بزاقی باشد.
مکملها و داروها
برخی داروها مانند آنتیبیوتیکها، داروهای فشار خون و مکملهای ویتامینی میتوانند باعث تغییر طعم در دهان شوند. این تغییرات ممکن است شامل طعم تلخ یا فلزی باشند. داروهای شیمیدرمانی نیز به دلیل تأثیرات جانبی میتوانند باعث بدمزه شدن دهان شوند.
مشکلات گوارشی و تلخی دهان
مشکلات گوارشی مانند ریفلاکس معده به مری (GERD) میتواند باعث برگشت اسید معده به دهان و از رایجترین علت تلخی دهان بعد از خواب است. تاثیر اسید معده بر دندان و دهان بسیار شدید است و به هیچ عنوان نباید نادیده گرفته شود.
تلخی دهان در بارداری
در دوران بارداری مادر تغییرات هورمونی بسیار شدیدی را تجربه میکند. این تغییرات هورمونی میتوانند علت تلخی دهان در بارداری باشد. تغییرات هورمونی بیشتر در سهماهه اول بارداری بیشتر دیده میشوند و بر روی حس بویایی و چشایی زنان باردار تاثیر بسیار زیادی دارد.
کم آبی بدن و ایجاد طعم تلخ در دهان
از مهمترین علت تلخی دهان صبح ناشتا میتوان به کم آبی بدن اشاره کرد. کمبود آب در بدن میتواند باعث کاهش تولید بزاق و خشکی دهان شود، که در نتیجه آن طعم تلخی در دهان ایجاد میشود. نوشیدن کافی آب میتواند به کاهش این مشکل کمک کند.
برفک دهان
عفونت قارچی کاندیدیازیس یا برفک دهان میتواند باعث ایجاد لکههای سفید در دهان و زبان و همچنین حس تلخی شود. این عفونت معمولاً در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف یا پس از مصرف آنتیبیوتیکها دیده میشود.
آسیب عصبی و عارضه تلخ شدن دهان
آسیب به اعصاب دهان و زبان، مانند آسیبهای عصبی پس از جراحی دندان، عصب کشی دندان یا ضربه به سر، میتواند باعث تغییرات در حس چشایی و ایجاد طعم بد در دهان شود. اگر بعد از انجام جراحی یا وارد شدن آسیب به سر، دهانتان تلخ شد به سرعت به دکتر مراجعه کنید تا از بروز مشکلات جدیتر جلوگیری کنید.
تغییرات قند خون
قند خون تاثیر بسیار زیادی بر روی بدن دارد، عدم تنظیم این عامل در بدن میتواند بر روی تمامی اجزای بدن شما تاثیر بگذارد. تغییرات سطح قند خون در افراد دیابتی، میتواند باعث خشکی دهان و تلخی آن شود. کنترل مناسب قند خون میتواند به کاهش این علائم کمک کند.
استرس و اضطراب
استرس و اضطراب بیماری قرنهای جدید است که مشکلات بسیار زیادی برای انسانها بهوجود آوردهاند. استرس و اضطراب میتوانند به مشکلات گوارشی مانند ریفلاکس معده و خشکی دهان منجر شوند، هر دوی این عوامل علت تلخی دهان در طول روز هستند. اگر استرس بیش از حد دارید از یک روانشناس کمک بگیرید تا بتوانید استرس را مدیریت کنید.
بهداشت نامناسب دهان و دندان
حتما مهم است که شما در طول روز از مسواک و نخ دندان برای حفظ سلامت دهان و دندان خود استفاده کنید. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان میتواند منجر به تجمع باکتریها، پلاک دندانی و عفونتهای لثه شود که علت تلخی دهان در صبح است. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم میتواند این مشکل را کاهش دهد.
یائسگی و طعم تلخ دهان
یائسگی عوارض بسیار زیادی دارد که یکی از آنها خشکی دهان است. کاهش سطح استروژن در دوران یائسگی میتواند باعث خشک شدن شدید دهان و در نتیجه تلخی آن شود. برای رفع این مشکل معمولا استفاده از مکملهای دوران یائسگی تجویز میشود.
بیماریهای کلیوی
بیماریهای کلیوی میتوانند باعث تجمع مواد زائد در خون شوند که میتواند به تغییر طعم دهان و ایجاد تلخی منجر شود. این وضعیت معمولا با علائم دیگری مانند خستگی و تغییرات در ادرار همراه است.
بیماری های مرتبط با کبد (هپاتیت، کبد چرب یا سیروز)
زمانی که کبد به دلیل بیماری نتواند وظایف خود را به خوبی انجام دهد، مشکلات بسیار زیادی برای بدن به وجود خواهد آمد. مشکلات کبدی مانند هپاتیت و کبد چرب میتوانند باعث تجمع سموم در بدن و تغییرات طعم دهان شوند. این مشکلات معمولاً با علائم دیگری مانند زردی پوست و چشمها، خستگی و کاهش وزن همراه هستند.
سیگار کشیدن
مصرف سیگار و محصولات نیکوتینی میتواند به خشکی دهان و تغییرات طعم منجر شود. سیگار کشیدن میتواند به حس تلخی و بوی بد دهان منجر شود.
درمانهای سرطان
درمانهای سرطان مانند شیمیدرمانی و پرتودرمانی میتوانند بر حس چشایی تأثیر بگذارند و علت تلخی دهان در شب و روز باشد. این تغییرات معمولاً موقتی هستند و بعد از اتمام درمان بهبود مییابند.
انواع تلخی دهان
تلخی دهان دارای انواع مختلفی است که مهمترین آنها عبارتند از:
- تلخی دارویی: این نوع تلخی ناشی از مصرف برخی داروها است. معمولا با قطع مصرف داروها مشکل تلخی دهان نیز رفع خواهد شد.
- تلخی ناشی از مشکلات گوارشی: این نوع تلخی دهان به دلیل وجود مشکلات گوارشی مانند ریفلاکس و اسید معده است.
- تلخی هورمونی: این نوع تلخی به دلیل تغییرات هورمونی در بارداری، یائسگی یا حتی سیکل قاعدگی رخ میدهد.
- تلخی به دلیل عفونت: این تلخی به دلیل عفونتهای دهانی، دستگاههای تنفسی و سینوسها رخ میدهد.
- تلخی ناشی از خشکی دهان: این نوع تلخی دهان به دلیل کاهش بزاق و در نتیجه خشکی دهان ایجاد میشود.
- تلخی ناشی از عدم رعایت بهداشت: این نوع تلخی عموما به دلیل رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان رخ میدهد.
پیشگیری از ایجاد تلخی دهان
حتما شما هم بارها و بارها شنیدهاید که پیشگیری بهتر از درمان است. اگر نگران ایجاد تلخی دهان هستید، موارد زیر را حتما رعایت کنید.
- مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان میتواند به حذف پلاکها و باکتریها کمک کند و از تلخ و بدمزه شدن دهان جلوگیری کند. استفاده از دهانشویه ضد باکتری نیز مفید است.
- نوشیدن آب کافی در طول روز میتواند به جلوگیری از خشکی دهان کمک کند. خشکی دهان میتواند به تلخ شدن دهان منجر شود، بنابراین مصرف مایعات به میزان کافی اهمیت دارد.
- استرس و اضطراب میتوانند به مشکلات گوارشی و خشکی دهان منجر شوند. تمرینهای تنفسی، مدیتیشن و فعالیتهای ورزشی میتوانند به کاهش استرس کمک کنند.
- اگر داروهایی که مصرف میکنید باعث تلخی دهان میشوند، با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است بتوانید داروها را تغییر دهید یا دوز آنها را تنظیم کنید.
- خوردن غذاهای سالم و متعادل میتواند به بهبود سلامت عمومی بدن و جلوگیری از تلخ و بدمزه شدن دهان کمک کند. مصرف غذاهای تلخ و چرب را محدود کنید و بیشتر از میوهها و سبزیجات استفاده کنید.
- سیگار کشیدن میتواند به تلخی و خشکی دهان منجر شود. ترک سیگار نه تنها به بهبود طعم دهان کمک میکند، بلکه برای سلامت کلی بدن نیز مفید است.
- مراجعه منظم به دندانپزشک و پزشک عمومی میتواند به تشخیص و درمان زودهنگام مشکلاتی که ممکن است به تلخی دهان منجر شوند.
بهترین روش تشخیص علت تلخی دهان چیست؟
تشخیص تلخی دهان مستلزم ارزیابی دقیق علل زمینهای و ارتباط آن با علائم دیگر است. بهترین راه برای تشخیص تلخی دهان مراجعه به پزشک یا دندانپزشک است. پزشک یا دندانپزشک شما دهان و دندانها را برای نشانههای عفونت، خشکی دهان یا بیماریهای لثه بررسی میکند. این معاینه میتواند شامل بررسی زبان، لثهها، دندانها و بزاق باشد. ما در دندان پزشکی درسا این عارضه و دیگر مشکلات مربوط به دهان و دندان را تشخیص و از بروز مشکلات جدی جلوگیری میکنیم.
چه زمانی باید نگران تلخی دهان بود؟
آیا تلخی دهان خطرناک است؟ تلخی دهان گاهی ممکن است گذرا و بیضرر باشد، اما در برخی موارد میتواند نشانهای از مشکلات جدیتر باشد. در چنین شرایطی شما باید نگران باشید و به پزشک مراجعه کنید. معمولا در موارد زیر بهتر است به پزشک برای درمان تلخی دهان خود مراجعه کنید.
- اگر برای مدت طولانی ادامه پیدا کند و بهبود نیابد.
- علائمی مانند خونریزی لثه، درد شدید دندان یا لثه وجود داشته باشد.
- اگر همراه با بوی بد دهان (هالیتوز) یا تغییرات شدید در حس چشایی باشد.
- افرادی که دیابت، بیماریهای کبدی، کلیوی یا سایر بیماریهای مزمن دارند.
- اگر اخیراً داروی جدیدی مصرف کردهاید یا دوز داروهای خود را تغییر دادهاید.
- اگر همراه با مشکلات گوارشی، تهوع، استفراغ و غیره باشد.
درمان تلخی دهان
برای درمان تلخ و بد مزه شدن دهان میتوانید به شکل زیر عمل کنید.
درمان تلخی دهان با راهکارهای پزشکی
اگر به طور دائم دهان تلخ و بدمزه دارید، میتوانید به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید. در مجموعه درسا خدمات مختلفی مانند لمینت دندان عصب کشی شده، عصبکشی دندان و غیره نیز ارئه میشود که میتواند به بهبود مزه دهان نیز کمک کند. همان طور که دیدید، تلخی دهان دلایل بسیار زیادی دارد و پزشک با تشخیص منشا آن میتواند به رفع آن کمک کند. معمولا موارد زیر توسط پزشکان توصیه میشود.
- داروهایی مانند آنتیاسیدها برای درمان مشکلات گوارشی
- داروهای مرطوب کننده دهان برای خشکی دهان
- آنتیبیوتیکها برای درمان عفونت و برفک دهان
درمان خانگی مؤثر برای رفع تلخی دهان
برای تلخی دهان چی بخوریم؟ اگر به دنبال درمان خانگی موثر برای رفع این مشکل هستید، موارد زیر میتوانند کمک کننده باشند.
- حفظ بهداشت دهان و دندان با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن.
- استفاده از دهانشویههای ضد باکتری برای کاهش دادن باکتریهای مضر دهان.
- مصرف مایعات به میزان کافی در طول روز برای جلوگیری از کم آبی بدن و خشکی دهان
- جویدن آدامسهای بدون قند برای تحریک تولید بزاق و رفع خشکی دهان.
- مصرف میوهها و سبزیجات تازه، اجتناب از غذاهای تند و چرب و کاهش مصرف کافئین و الکل.
درمان تلخی دهان با طب سنتی
رفلاکس معده و غلبه صفرا در طب سنتی به عنوان مهمترین دلایل بروز این مشکل معرفی شدهاند. برای درمان آن در طب سنتی موارد زیر توصیه شده است.
- حجامت عام
- حجامت پشت گوش
- مصرف موادی که میتوانند صفرا را کاهش دهند. مانند آلو، آلبالو، تمر هندی، آب زرشک و غیره.
- مصرف رب به
- خوردن شرت انار یا رب انار ترش بعد از هر وعده غذایی
- مصرف سیب، رب یا آب سیب
- نوشیدن شربت رب انار، آبغوره و عسل
- عرق کاسنی و عرق شاتره
سخن پایانی
در این مقاله به طور کامل در خصوص تلخی دهان و علت آن صحبت کردیم. بسیاری از افراد نسبت به این مشکل کم اهمیت هستند و ساده از کنار آن عبور میکنند. باید بدانید که دهان تلخ و بدمزه اگر دائمی و طولانی مدت باشد، ناشی از یک مشکل جدی است که باید به سرعت رفع شود. عدم توجه به این مشکل میتواند خطرات بسیار زیادی برای شما به همراه داشته باشد. پس آن را جدی بگیرید و به دندانپزشک یا پزشک برای تشخیص و رفع عارضه مراجعه کنید.
سوالات متداول
آیا تلخی دهان مشکل جدی است؟
تلخ و بدمزه شدن دهان به دلایل بسیار زیادی رخ میدهد. برخی از این دلایل به سلامتی گوارش، کبد و دهان شما مربوط میشوند که باید جدی گرفته شوند.
آیا تلخی دهان قابل درمان است؟
بله، اگرچه این مشکل به شدت ناخوشایند است. اما معمولا درمان آن ساده است و شما با مصرف دارو یا رژیم غذایی میتوانید آن را کنترل کنید.
چه زمانی برای درمان تلخی دهان باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر بدمزه شدن دهان و تلخی آن دائمی است، برای درمان باید به پزشک مراجعه کنید. هرگز به توصیه اطرافیان و راهکارهای درمانیشان گوش نکنید و برای معاینه و درمان در سریعترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید.
One Response
سلام! خیلی جالب بود که این موضوع رو مطرح کردید. من خودم هم یکبار همین سوال رو داشتم که چرا همیشه دهانم تلخه؟ واقعاً به دلایل مختلف میتونه این مشکل پیش بیاد، مثل تغییرات هورمونی یا مشکلات گوارشی. به نظرم خیلی مهمه که این موضوع رو جدی بگیریم چون ممکنه نشونه مشکلات جدیتری مثل بیماریهای کبدی یا کلیوی باشه. من خودم همیشه سعی میکنم به بهداشت دهانم بیشتر توجه کنم و آب زیاد بخورم تا از خشکی دهان جلوگیری کنم. امیدوارم این مقاله به خیلیها کمک کنه تا متوجه بشن که برای رفع این مشکل چی کار باید بکنند.